De hoogste Radde’s van Nederland

Vrijdag 26 september 2008 was het weer zover. We mochten weer naar Vlieland. “We” dat is de crew van Deception Tours. Een inmiddels niet zo’n klein, maar sterk uitdijend en bovendien erg bont gezelschap van oude knarren, jonge honden en alles daartussenin. Een multi-cultigebeuren van vooral Hollanders, Utrechters, Friezen en Groningers, gelardeerd met wat andere provincialen en Birding Basterds. Zelfontdekkers en wat minder aanleuners. Soms wat blasé, maar immer gezellig volk. Alleen te herkennen aan een kijker om de nek, die soms zelfs nog omhangt als de plaatselijke horeca wordt aangedaan. En dan heb ik niet over het nuttigen van een snelle kop koffie tussen de bedrijven door. Nee die kijker blijft soms ook omhangen bij het verorberen van een heerlijke bisque in een van de restaurants of bij het betreden van een van de twee disco’s op het eiland.

Het zelf-ontdekken van een goede soort in een ambiance van de opwindende najaarstrek op de Waddeneilanden, daarvoor kom ik naar de DT-weekends. Dat is de hoofdprijs. Maar zeldzame vogels zijn echt zeldzaam en de kans dat een ander iets moois vindt is daarom groot. Zo’n vondst gunnen we elkaar allemaal, het genieten van zo’n vogel is er echt niet minder om. In een grijs DT-verleden kon je gemakkelijk een groot deel van de dag alle goede plekken afzoeken zonder een van je kompanen te treffen. Het was de tijd dat de mobieltjes er nog niet waren en er kon zich dan in de loop van de dag een ongemakkelijk, buitengesloten gevoel opbouwen. Het bonkte steeds harder door je hoofd: “Waar is iedereen? Ik mis vast iets heel goeds!” Hier komt de term Remi-en vandaan. Alleen op de wereld.

De tijden zijn veranderd, je eigen geheime plekjes zijn er niet meer. De informatie die via het internet en de mobiele telefoon in een voortdurend bombardement tot ons komt maakt dat je nu vol verwachting naar een goed stekkie loopt, om halverwege al een vogelaar tegen te komen die je meldt “dat er niks zit”. Maar goed, je weet wel beter, want je loopt meer voorbij dan dat je vindt, is mijn stelling. En dus ga je gewoon. Frappez, toujours.

Toch leek het er op dat ik vrijdag 26 september 2008 écht de eerste was die het Vuurboetsduin beklom. Het zal zo rond half twaalf zijn geweest. Na het droppen van de spullen in De Veerman, het begroeten van de uitbaters en het zorgvuldig uitkiezen van de lagen kleding voor de rest van de dag begin ik daar altijd. Een beetje lummelen halverwege de trap, tijd voor een vulkoek die je nog over hebt en het esdoornbosje controleren dat onder aan het duin ligt. Even je teen in het water steken, als het ware. Is er veel trek? Niet zelden kunnen we hier de eerste bladkoning van het seizoen doorpiepen, als teken dat de herfst is begonnen. Tijd voor de rest van vogelend Nederland om onrustig te slapen en de boottijden Harlingen-Vlieland paraat te hebben.

Het was erg fraai weer. Bladstil en helder. Vogels waren er ook, er schoten nogal wat Zwartkoppen door de bosjes en er waren Fitissen en Tjiffen. Ik zet altijd mijn kijker op iedere Fitis of Tjiftjaf, dus het duurde even voordat ik boven was. Boven op het duin lagen de bosjes er mooi bij. Ik had besloten om er vandaag eens flink tijd in te steken, geen gejakker. Aan de rand van de kapvlakte net ten westen van de vuurtoren hoorde ik uit de bosjes een vogel alarmeren. Het kwartje viel niet en ik kon er niet zo snel een algemene soort aan plakken. Het geluid had iets weg van het besmuikte tikken van een gekraagde roodstaart, maar het was toch anders, wat vetter.

Ik posteerde mij aan de bosrand, want het voelde als bingo. En het was bingo: binnen een paar seconden kwam boven in de struik een druk roepende groenbruine zanger zitten, die ontzettend zijn best deed om niet ongedetermineerd weg te komen. Open en bloot, op een meter of vier-vijf van mij vandaan, zat de mooiste Radde’s Boszanger die je je maar kunt wensen! Ik geloofde mijn ogen bijna niet. Razendsnel checkte ik alle kenmerken. In de loop van de jaren heb ik geleerd om ondanks de opwinding toch koel te blijven. Vroeger overkwam mij het wel dat ik in trance naar een zeldzame vogel staarde, waarna ik vervolgens een aantal belangrijke kenmerken niet meer kon oplepelen. Wat mij opviel was het nekloze profiel met de grote kop en de opvallende, lang doorlopende wenkbrauw- en oogstreep. Het stompe, dikkige snaveltje met de oranje-gele basis van de ondersnavel. De gevlekte wangen. De stevige, geeloranje poten. De opvallend zwavelgele onderstaartdekveren.

De vogel trok nerveus met de vleugels en riep steeds. Toen hij het bosje weer inviel belde ik wat mensen om het nieuws te verspreiden. Tijdens het inspreken van de voicemail van Hans ter Haar (tsja, de dekking op Vlieland is niet altijd optimaal) kwam de vogel weer tevoorschijn. Vanuit het bosje vloog hij naar de onderste takken van een zwarte den, waarna hij weer helemaal vrij liep over de takken. Toen de Radde’s de boomkruinen inschoot raakte ik hem kwijt. Wat een fantastische vogel!

Toen na een minuut of tien de eerste vogelaars arriveerden, had ik de vogel niet meer gezien. Pas na een drie kwartier vond Arnout Linckens hem weer. Later is de vogel nog door anderen gezien, maar de vogel was erg ril. Niet één keer liet de vogel zich nog rustig bekijken. Dat zou goed kunnen komen door het hollen naar de vogel, steeds als hij werd terug gevonden. Maar een Radde’s houdt niet van drukte. Je moet fluisteren en je onopvallend gedragen wil je hem goed zien.

Ik sprak nog wel de wens uit dat ik hiermee niet mijn al kruit zou hebben verschoten, want er moesten nog twee DT-weekends volgen. Later bleek dat ik niet alleen mijn kruit, maar ook dat van geheel Deception Tours had verschoten. Hoewel verschoten…een Radde’s Boszanger is natuurlijk nog steeds een geweldige vondst. Voor mij was deze vogel bovendien een heel welkome nieuwe zelfontdeksoort.
Deze Radde’s Boszanger is het zevende geval voor Vlieland, waarmee Vlieland de beste plek voor deze soort in Nederland is. Het is ook de vroegste ooit in Nederland en pas de tweede septemberwaarneming. En, zoals Tom van de Have fijntjes opmerkte, ook de hoogste van Nederland. Het Vuurboetsduin is 40 meter hoog en het hoogste duin van de Waddeneilanden.

Ruud van Beusekom

Artikel uit Top Of Holland Birdclub JAARGANG 5, NR 1

• meer Raddes