Pieken

Met het hoofd in de frisse westenwind sta ik van afgelopen weekend Texel bij te komen op het dek van de donderdagochtendboot naar Vlieland. Mijn vogelmaatjes hadden allemaal andere dingen te doen, maar geïnspireerd door de ToH-dag kijk ik af en toe toch hoopvol naar dat bultje op de horizon links van Terschelling. Ik ben gek op aanvallend vogelen, desnoods in m’n eentje; ToH vanaf Vlie, gaaf!

Alle gekte lijkt met de omgeslagen wind uit de lucht geblazen. En gekte was het. Met het steeds terugkerende gevoel van euforie zie ik Eddy Nieuwstraten weer die Kalander uit de lucht sleuren op de Texelse Robbenjager, terwijl hij z’n tentje stond op te ruimen! Eddy bezit de zeldzame combinatie van scherpte, ervaring en doorzettingsvermogen. Altijd alert blijven, ook als je je tentje opruimt. Han, Bas, Robert en ik stonden wat te lummelen na een bakkie koffie, die Kalander zou ons vrijwel zeker ongemerkt gepasseerd zijn zonder Eddy. Het shit-gevoel bekruipt me ook weer: onze meest toegewijde zeldzaamhedenzoekers/vinders, Jeroen en Diederik, waren net buiten ons schreeuwbereik, een telefoontje kwam te laat…

Iemand zoals ik, die een groot deel van het jaar z’n vogelbezigheden van achter het bureau doet, moet efficiënt zijn wanneer hij het veld ingaat; juiste tijd van het jaar/juiste plek/juiste weer, pieken dus! Eddy, die het ook van schaarse uurtjes buiten moet hebben is de meester-pieker; waarschijnlijk heeft niemand in NL een hogere ratio: zeldzaamheden vinden/uren in het veld, dan hij. Hij komt, slaat toe en vertrekt weer. Frisse westenwind en Eddy thuis, dit gaat vast een rustig ToH-weekendje worden. Gelukkig moet iedereen pieken op komende zaterdag: gelijke omstandigheden, gelijke kansen en drie top provincies!

Langs de strekdam vanuit de haven van Harlingen laat ik dwangmatig de meeuwen, stelten en Eiders door m’n beeld glijden. Jarenlang al zoek ik groepen Eiders af wanneer ik in de gelegenheid ben. Dromend van Noordelijke , Amerikaanse (wel ja…) en Pacifische Eider (uitslover!), maar een vrouw of eerste winter man Konings- of Stellers Eider lijkt me ook geweldig. Naar oudere mannen Konings- of Stellers Eider zoek ik natuurlijk niet, die zijn al ontdekt voordat ik aankom… Henk van Rijswijk heeft daar ooit de schitterende term ‘dom blondje’ voor bedacht: een lekkere/zeldzame soort die retemakkelijk te determineren is. Ik vind bijna nooit domme blondjes en eerlijk gezegd vind ik dat ook wel prima; liever een eerste winter Amerikaanse Oeverloper dan zo’n maf gevlekt zomer-ding. OK de kick is in eerste instantie groot, maar domme blondjes gaan gauw vervelen…

De eerste verkenning op het eiland is zoals verwacht: de laatste overblijfselen van de lange periode oostenwind: wat Boompiepers en nog een enkele Noordse Gele Kwikstaart. ‘Focus verleggen’, had ik me thuis al had voorgenomen na het zien van de weervoorspellingen. Je moet er flink harder voor werken, maar er is nog zoveel dat niet afhankelijk is van oosten wind. Gedreven negeer de bosjes totaal, maar keer fanatiek elke meeuw op het Westerse Veld om, scoop twee uur het wad af, ruk wat over zee… Ik probeer het steeds weer weg te drukken, maar het verlammende gevoel van ‘er zit niks’ dringt zich steeds nadrukkelijker op.

Vrijdag staat de wind nog steeds stevig uit het westen maar het is ‘s morgens al vroeg hoog water en dat is precies wat ik wil. Voor de hut bij de Dodemansbol is het licht dan nog goed voor de steltencheck op het Posthuiswad. Wat een geweldige groepen zomerkleed Bonte Strandlopers, Zilverplevieren en Rosse Grutto’s! Zeker 300 Bontbekplevieren lopen voor op het net drooggevallen slik; niets daartussen . Ik vermaak me nog wat met geslachtsbepaling van Zilverplevieren maar wil gauw verder voordat de Kroon’s Polderbakken leegstromen vanwege het naderende eb. Spirit!

Aan het begin van de Kroon’s Polderdijk zie ik dé vogelaar van Vlieland en SBB-man Carl Zuhorn terugkomen van een inventarisatieronde. Een kort gesprek brengt me terug in de realiteit. Carl houdt het voor gezien; te veel foute wind, weinig zangactiviteit, er zijn andere klussen te doen voor een SBB-man (zelfs een SBB-man doet aan pieken…). Op veel plekken zou ik denken: ‘ik ga ergens anders heen, dit is al gedaan’ maar Kroon zijn Polders zijn letterlijk ondoorgrondelijk. Het moeilijk toegankelijke achterland is groot en de bewegingen van vogels continu.

Net voor de ‘doorbraak’ sta ik in een reflex stil. In het kanaal van de doorbraak zwemt een klein groepje eiders. Menselijk hersenen, zelfs de mijne, werken op zo’n moment verassend snel. Binnen een seconde schieten meerdere gedachten door m’n hoofd: ‘ er klopt iets niet in die groep eiders: één met zwarte bovenzijde en lichte kruin: een Koningseider man?!’; ‘die rakker van Ameland eindelijk in de mand?‘, ‘het zal wel een rare Eider blijken als ik m’n kijker erop zet’. Shit het ís een knallende man!!’ Ik heb er nog altijd moeite mee, maar zelfs op euforische momenten moet je in eerste instantie koel blijven: eerst documenteren, dan de rest. De eidergroep is alert dus ik doe wat stappen terug. Met het statief nog hoog maak ik gauw wat digiscoopplaatjes. Een tevreden blik op het schermpje, ziezo die zit in de zak. Totale nieuwe ervaring; een vrij heftig dom blondje vinden en na 30 sec is de documentatie af! Statief laag om de groep niet te verontrusten en nog ff kwijlen voordat ik ga piepen. Dekveren checken, een 3e kj dus en nooit geweten dat een Koningseider man zo’n fraai diepkastanjebruine iris heeft. Terwijl ik het nr van Carl probeer te achterhalen dobbert het groepje Eiders met de King rustig dieper de 3e Kroon’s Polder in.

Weinig lijkt een succesvolle twitch in de weg te staan. Een Havik?, een vliegtuig?, een vreemd soort straling vanaf de dijk waar net dat menswezen stond?, de eidergroep houdt het voor gezien, vliegt het wad op en verdwijnt in hoog tempo naar het zuidwesten. Carl, al getipt via Guus van Duin, komt net aanrijden over de dijk… We proberen vanaf het duin op de hoek de groepen eiders af te zoeken die ver op het wad liggen. Hij zou er goed tussen kunnen zitten maar tegenlicht en warmtetrilling vervormen alles tot dotjes, het lijkt voor nu een verkeken zaak. Vanavond bij hoog water maar weer proberen is het plan, misschien heeft ie een patroon.

Van serieus doorvogelen komt even niks meer en terwijl ik richting de kazerne fiets belt Texelaar Jos van den Berg om wat strategie door te nemen. Met Jos aan de lijn vliegt er een Wielewaal vrouw-type rakelings langs me naar west (!), direct gevolgd door 2 Bijeneters in dezelfde richting… Rare dag. ‘Eiders checken rond het wad van De Cocksdorp lijkt een goede Jos en let ff op 2 Bijeneters’.

Het Posthuiswad in de avond net na hoog water is evenals ’s morgens een machtig gezicht. De wind is gaan liggen, de warmtetrilling verdwenen, het licht perfect en de steltlopers meest vol in zomerkleed, maar wat we ook trekken en sleuren aan de eiders, de King komt er niet meer uit.

Is het geluk of pech op deze vrijdag de 13e…? Morgen ToH-dag, de Koningseider valt vast af… Het komt soms wel erg nauw, een dag te vroeg gepiekt.

Tekst en foto’s: Nils van Duivendijk

• meer over Koningseider