1995 DT1: 17 september - Havikarend

Het verhaal van de ontdekking van de Havikarend is al beschreven op deze site. Dat verhaal is geschreven vanuit het perspectief van Justin Jansen en de ontdekker Peter Waanders, die vanaf het eerste moment precies wisten hoe de vork in de steel zat. Voor alle andere vogelaars was echter de situatie totaal verwarrend vanaf het eerste piepje totdat uren later vanaf de Vliehors gepiept werd door Enno Ebels. Mijn verhaal belicht de zaak van deze kant.

Het eerste DT-weekeinde van 1995 viel op 15-17 september en werd gekenmerkt door mooi zonnig weer waarbij de wind in de loop van het weekeinde draaide van ZZW naar OZO, Spannend was dat er dit jaar voor het eerst serieuze concurrentie was van een ander waddeneiland – Ameland – waar meer dan 25 vogelaars hun best deden om ons van het eiland te vogelen. De kern van deze groep werd gevormd door de secties Alkmaar en Wageningen, aangevuld met diverse andere vogelaars die ook wel een soortje konden vinden. Leuk was dat dit jaar het eerste jaar was dat de mobile telefoons voorzichtig hun intrede deden tijdens de DT-weekeinden. Max Berlijn, Enno Ebels en Leo Heemskerk waren de gelukkige bezitters van zo’n wonderapparaat.

De vrijdag en zaterdag verliepen leuk, met waarnemingen van Roze Spreeuw, Sperwergrasmus en Waterrietzanger. Nog leuker was dat we midden in een invasieperiode van Rouwmantels zaten. Deze mooie vlinders konden op verschillende plekken bekeken worden. Op Ameland bleef het stil.

Op de veelbelovende zondag – lekker windje uit het ZO – besloten Leo Heemskerk, Arnold Veen en ik te beginnen op de oostpunt. Nog voor we bij de haven waren werd er door Justin Jansen een Havikarend gepiept in een blok midden op de Vliehors! Justin maakte een foutje door te piepen onder zijn eigen code in plaats van de code ‘gehoord via’. Het ongeloof was groot. In de eerste plaats was het een wel heel weinig voor de hand liggende soort. Daarnaast was het onwaarschijnlijk dat Justin op dat tijdstip al midden op de Vliehors aan het vogelen was geweest en bovendien alweer terug was bij een telefooncel. Een piepfoutje lag voor de hand. Het gevoel dat het niet kon kloppen werd nog versterkt doordat de piep werd herhaald maar onder de code van Arnold Veen die toch echt naast me stond….. “Gefeliciteerd Arnold, jij hebt ‘m ook” zei Leo nog. Besloten werd dat Arnold het piepje zou intrekken. Dit leidde weer tot een serie verwarrende piepjes waaruit bleek dat Remco Hofland – die als beheerder van de vogellijn allerlei rechten had – per ongeluk 03 (de code van Arnold) in plaats van 06 (de code van de vogellijn) had getoetst. Justin herstelde zijn piep door hem te herhalen met een ‘via’-code.

Was de zaak in piepergroep 1 al nauwelijks meer te volgen, in de andere piepergroepen werden de piepjes in willekeurige volgorde doorgezet zodat daar het bos al helemaal niet meer door de bomen was te zien.

We waren ondertussen langzaam (maar steeds harder) naar het westen aan het fietsen en sloten bij de kazerne aan bij een klein groepje vogelaars. Daar bleek dat Enno Ebels en wat anderen al op de Vliehors liepen. Leo besloot Enno te bellen en klom een duin op om bereik te krijgen. Leo riep naar beneden dat ze wat zagen in de verte maar dat ze er niets van konden maken. Ondertussen piepte Max de vogel af. We dachten dat Max met Justin had gesproken, maar een telefoontje van Leo naar Max maakte duidelijk dat Max de verwarrende serie piepjes niet meer trok. Toen Leo hem belde om opheldering te krijgen sprak Max de legendarische woorden: “Ik ga eerst douchen…!”

Leo belde weer even met Enno en vanuit mijn ooghoeken zag ik hem opeens een sprintje trekken over het duin en richting de Vliehors verdwijnen…. Daar moesten we dan maar achteraan…...De reden voor de sprint werd snel duidelijk – Enno piepte de Havikarend met 05 – ze hadden beet!

Toen we door de duinen klunend de open vlakte in beeld kregen zagen we heel in de verte wat vogelaars rennen bij de duintjes die halverwege de Vliehors liggen. Het tempo ging omhoog, en half rennend, half strompelend werd de Vliehors genomen. Een piepje met 02 (zeker !!!!) leidde voor degenen die het nog konden tot een tussensprint. We verwachtten allemaal dat Enno en consorten aan de westkant van de duintjes zouden staan.

De teleurstelling was immens toen we de groep vogelaars nog steeds heel ver voor ons uit over de Vliehors zagen lopen. De spanning van een mooie soort die voor het grijpen ligt kreeg een nerveus randje – de vogel vloog wel heel ver naar het westen. Hij zou toch niet doorvliegen…..?
Na wat voelde als uren bereikten we eindelijk de voorste linie. De Havikarend zat als een reuzenkiekendief op de zuidrand van de Vliehors. Gelukkig vloog de vogel ook af en toe een stuk waarbij door de telescoop alle kenmerken goed te zien waren.

Max was ondertussen, samen met zijn hond Raddes, als een ongeleid projectiel onderweg van het dorp naar de plek. (Ik had zijn gezicht graag gezien toen hij op de semafoon keek na de douchebeurt!). Raddes was tien minuten voor Max ter plaatste, rende terug naar Max en was vijf minuten later weer bij de groep en ging Max halen voor de laatste afmattende meters.

Hiermee was de hele DT-crew compleet en kon het feesten beginnen. De terugtocht was ontspannen en bij het Posthuys werden heel wat (wit-)biertjes gedronken om de soort te vieren. Justin was de vrijwilliger die achterbleef op de Vliehors om de vogel in de gaten te houden voor de mensen die onderweg waren.

De Havikarend zorgde voor heel wat primeurtjes :

• De vogel was vanaf Texel te zien – de eerste keer dat een dwaalgast op het ene eiland vanaf het andere eiland werd getikt
• Rob ter Ellen filmde de vogel met zijn videocamera door de telescoop – bij mijn weten werd de Havikarend daarmee de eerste ge-digiscoopde zeldzaamheid van Nederland
• De vogelaars die van Ameland kwamen zijn met de Vliehors-express naar de soort gereden – een knallende actie die ze veel tijd spaarde. Sommigen uit deze groep moesten per se op maandag op het werk zijn. Dat kon allen door over te steken naar Texel en vandaar met het openbaar vervoer naar Harlingen te gaan om de auto te halen. Deze vogelaars deden daarmee de eerste drie-eilanden twitch uit de geschiedenis.
• Arnold Meijer merkte op dat dit de eerste zeldzaamheid was waarvan de plek de volgende dag zou worden gebombardeerd – er was een schietoefening op de Vliehors. De maandag-twitchers werden echter door de militairen naar de plek gereden en de Havikarend trok zich niets aan van de oefening

En de Amelanders? De Amelanders bekenden dat ze zich voor de Havikarend al volledig weggevogeld voelden….

Hans ter Haar

• 1995
• Havikarend